ترکیب شیمیایی هسته و ویژگی های روغن هسته ارقام خرمای مضافتی و کلوته

چکیده هسته خرما یک فرآورده جانبی از صنعت خرما است که به میزان زیادی در کشور تولید می شود و عمدتاً دور ریخته شده یا در خوراک دام مورد استفاده قرار می گیرد. در پژوهش اخیر، هسته خرمای ارقام مضافتی (جیرفت و بم) و کلوته جهت بررسی خواص فیزیکی و ترکیب شیمیایی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. همچنین خواص روغن هسته ارقام خرما و ترکیب اسید های چرب آن بررسی شد. هسته ارقام خرما بی بو و دارای رنگ قهوه ای روشن تا تیره و مزه جزئی تلخ بود. هسته های خرما 6.23- 9.8 درصد از وزن میوه را تشکیل دادند. وزن هسته ها در محدوده 0.73-0.84 گرم، طول 1.94-2.10 سانتی-متر و عرض 0.73-0.85 سانتی متر گزارش شد. هسته ارقام خرمای مضافتی و کلوته به طور متوسط حاوی 4.84درصد پروتئین،12.22 درصد چربی، 27.58 درصد فیبر، 80.76 درصد کربوهیدرات، 1.18درصد خاکستر و 1.72 درصد رطوبت بود. بررسی مواد معدنی هسته ها، غلظت بالای عناصر آهن، کلسیم، مس، سدیم، پتاسیم، روی و منگنز را نشان داد. همچنین هسته ارقام خرمای مضافتی و کلوته منبع خوبی از ترکیبات فنلی بود که در محدوده 1840.93- 1952.93 میلی گرم گالیک اسید در صد گرم گزارش گردید. روغن هسته ارقام خرمای مضافتی و کلوته به رنگ زرد و به حالت نیمه جامد و دارای ضریب شکست 1.459 بود. متوسط ویژگی های شیمیایی روغن حاصله عبارت بود از: ارزش یدی 55.135، عدد صابونی 228.067 و عدد پراکسید15.537. اسید های چرب اصلی در روغن هسته خرما شامل 48.10-50.50 درصد اولئیک اسید، 14.00-15.80 درصد لوریک اسید،10.80-11.70 درصد پالمیتیک اسید، 10.60-10.90 درصد میریستیک اسید، 7.70-8.20 درصد لینولئیک اسید و 3.00-3.40 درصد استئاریک اسید بودند. لینولنیک، پالمیتولئیک، آراکیدونیک، کاپریلیک و کاپریک اسیدها به میزان ناچیز و به ترتیب با مقادیر متوسط 0.5، 0.3، 0.3 ، 0.5 و 0.3 درصد در روغن هسته ارقام خرمای مضافتی و کلوته یافت شدند. پروفایل اسیدهای چرب روغن هسته خرمای مضافتی جیرفت و مضافتی بم با تفاوت جزئی مشابه یکدیگر بود. روغن هسته خرمای کلوته در مقایسه با روغن هسته خرمای مضافتی دارای مقادیر بالاتری از اسید های چرب اشباع (کاپریلیک، کاپریک، لوریک) بود.